Αναργύρειος & Κοργιαλένειος Σχολή: Στο αφήγημα ενός από τα πιο σημαντικά σχολεία της Ευρώπης!
Μία επίσκεψη στο πρότυπο σχολείο και υποδειγματικό οικοτροφείο, που μεταξύ άλλων αποφοίτησαν ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Γεώργιος Ράλλης, οι τρεις αδελφοί Ξενάκη, Καθηγητές Πανεπιστημίων, οι γόνοι των βιομηχάνων και εφοπλιστικών οικογενειών Κουλουκουντή, Ανδρεάδη, Γκούμα, Βαρδινογιάννη, ο κορυφαίος Έλληνας ποιητής Τίτος Πατρίκιος, ο Οδυσσέας Κυριακόπουλος και ο Ζάχος Χατζηφωτίου.
Επισκεπτόμαστε συχνά τους παραμυθένιους αυτούς χώρους, που αν δεν τους γνωρίζεις νομίζεις πως πρόκειται απλά για ένα αφήγημα της φαντασίας του «ερημίτη» της βρετανικής λογοτεχνίας, John Fowles. Κάποιες φορές παίρνω το laptop μου μαζί μου , βρίσκω ένα τραπέζι fer forge κάτω από ένα μεγάλο δέντρο, βολεύομαι στη σκιά του, και απολαμβάνοντας μία ολόφρεσκη λεμονάδα με φύλλα Σπετσιώτικου βασιλικού, γράφω ιστορίες που αφορούν το νησί. Τις ονομάζω Postcards from Spetses.
Άλλες φορές, ερχόμαστε με την Ελμίνα, μετά τη θάλασσα, για να αγοράσουμε τις αγαπημένες μας κολόνιες με άρωμα σύκου για την κόρη μου και πορτοκάλι για εμένα, που φτιάχνει ο φαρμακοποιός -και απόφοιτος της Αναργυρείου και Κοργιαλένειου Σχολής, Ευάγγελος Ραφάλιας, και ο οποίος διατηρεί το υπέροχο (ίσως το ομορφότερο που έχω δει ποτέ) Φαρμακείο του στο Λιμάνι της Ύδρας, και στις Σπέτσες μπορείς να βρεις τα μοναδικά προϊόντα του, μόνο εδώ. My forever favourite, her forever signature…
Το Φαρμακείο, ιδρύθηκε στην Ύδρα το 1890 το φαρμακείο του Ευαγγέλου Ραφαλιά, παππού του σημερινού ιδιοκτήτη και φαρμακοποιού. Ο τελευταίος διαφύλαξε σε ένα παλιό τετράδιο της μητέρας του, Κυριακής Γιαννουκάκου – Ραφαλιά, (η οποία ήταν απ’ τις πρώτες γυναίκες φαρμακοποιούς στην Ελλάδα στα μέσα του περασμένου αιώνα και σύζυγος του γιατρού Ανδρέα Ραφαλιά) συνταγές όπου η ίδια είχε δημιουργήσει βασισμένη στην Ελληνική φαρμακοποιία του 1924 και 1931 φτιάχνοντας κρέμες, λοσιόν και αρώματα από αγνά υλικά, όταν ανέλαβε το φαρμακείο τον Μάιο του 1947. Μάζευε λοιπόν το χαμομήλι, γιασεμί, φούλια και γαρδένιες, άνθη λεμονιάς, πορτοκαλιάς και αγιόκλημα για να βγάλει τα αιθέρια έλαιά τους και έφτιαχνε αρώματα και σαπούνια από αγνό λάδι ελιάς. Μοναδικές, ζηλευτές κρέμες με λογιών λογιών μυρωδιές, από αποστάγματα τριαντάφυλλου, μέντας, σανταλόξυλου, δαφνέλαιου και λεβάντας. Σήμερα επαναλαμβάνει ο ίδιος τις συνταγές του της μητέρας του και του παππού του.
Και κάποιες άλλες φορές, ερχόμαστε εδώ, με τον Νικόλα μετά από ένα dinner στον μόλο του διπλανού Καϊκιού ή μετά από μπάνιο στον μόλο του γειτονικού Spetses Hotel, και πίνουμε το ποτό μας, αφήνοντας τον χώρο να μας παρασύρει στις ιστορίες του. Άλλες τις γνωρίζουμε από κάποιον διάσημο απόφοιτο του, άλλες τις έχουμε διαβάσει, άλλες κυκλοφορούν σαν μύθος στο νησί, και κάποιες άλλες, προθυμοποιείται να μας τις εξιστορήσει η υπεύθυνη πλέον όσων Συνεδρίων και Εκδηλώσεων -και όχι μόνο- διαδραματίζονται στις Σχολές, Γαρυφαλιά Γιαννακούλια, η οποία μας ξενάγησε προχθές το πρωί στα περίφημα ανά την Ευρώπη Κτήρια Διδασκαλίας και Διαμονής όσων τυχερών πρόλαβαν να αποφοιτήσουν από αυτό το Σχολείο.
Έστω κι αν χρειάστηκαν δύο ημέρες για να καταλαγιάσω -κάπως- τη στεναχώρια μου και τον εκνευρισμό μου, και να προσπαθήσω -ματαίως- να βρω απάντηση στα δεκάδες «γιατί» που στροβιλίζουν το νου μου, στο πως είναι δυνατόν, ένα σχολείο με τέτοια ιστορία, με τέτοιες εγκαταστάσεις και τέτοιες περγαμηνές και τόσες -μα τόσες- γνωστές μα και ανέκδοτες ιστορίες, που αγγίζουν το όριο του «μύθου» να παραμένει κλειστό, θυμίζοντας φάντασμα του παρελθόντος, σαν άλλος «Τιτανικός» στα βάθη της ιστορίας, θα παραμείνω ψύχραιμη, αντικειμενική -παρά την αγάπη μου για το νησί-, και επισκέπτομαι με δέος και σεβασμό, την Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Σχολή Σπετσών (Α.Κ.Σ.Σ.), ένα από τα σημαντικότερα σχολεία του 20ού αιώνα στην Ελλάδα, έτσι όπως την «φωτογράφησα» με τα δικά μου μάτια και με τη δική μου λογική.
Όλοι όσοι παραθερίζουμε στις Σπέτσες και αρκετοί όσοι τις επισκέπτονται για τις μικρές τους αποδράσεις ή τις θερινές τους διακοπές, προσπερνάμε σχεδόν καθημερινά τα επιβλητικά κτήρια των «Σχολών», γνωρίζοντας κάποιες σκόρπιες πληροφορίες για αυτές, που διαδραματίστηκαν από το έτος της ίδρυσης τους, το 1927 με σκοπό να γίνει ένα από τα κορυφαία Σχολεία της Ευρώπης, έως σήμερα που εκτελεί χρέη Συνεδριακού Κέντρου, φιλοξενώντας παγκόσμια συνέδρια και άλλες σημαντικές διοργανώσεις, ερχόμαστε και στο όμορφο art cafe του, το Magus, που πήρε το όνομα του από το ομώνυμο μυθιστόρημα του John Fowles που διατέλεσε καθηγητής της αγγλικής γλώσσας από το 1951 έως το 1953 στην Αναργύρειο Σχολή, και αποτελεί έναν σχεδόν μυθιστορηματικό χώρο για να χαλαρώσει κάποιος διαβάζοντας το βιβλίο του ή να πιει το ποτό του στο ρομαντικό του σκηνικό. Όμως πόσοι ξέρουμε τις εγκαταστάσεις του ίδιου του σχολείου;
Το Σχολείο διέθετε αστεροσκοπείο, πλήρως εξοπλισμένες αίθουσες χημείας, φυσικής, ανθρωπολογίας και βιολογίας, κορυφαίους καθηγητές αγγλικής & γαλλικής φιλολογίας, ενώ δραστηριότητες που συνηθίζονταν μόνο στα καλύτερα κολλέγια του κόσμου, όπως κωπηλασία και κολύμπι, αλλά και γήπεδα τένις, μπάσκετ και ποδοσφαίρου, ήταν στη διάθεση των μαθητών για το καθημερινό πρόγραμμα τους. Ανήκουστα πράγματα για την εποχή.
Πόσοι έχουμε μπει στις εκπληκτικής αισθητικής αίθουσες διδασκαλίας του, πόσοι έχουμε διασχίσει το εσωτερικό του Αμφιθεάτρου, τις εντυπωσιακών διαστάσεων τραπεζαρίες που κάποτε έτρωγαν οι οικότροφοι του, το αμφιθέατρο της Φυσικής και το εργαστήριο της βιολογίας με τον ανθρώπινο (αληθινό) σκελετό;
Το πλήρως εξοπλισμένο Εργαστήριο Χημείας -πόσα σχολεία μπορούν να ισχυριστούν το ίδιο;-, την συγκλονιστικής ομορφιάς -τόσο που σου κόβεται η ανάσα- αίθουσα με τα αγάλματα, τα εννιά πιάνα, και τα πλακάκια -διαφορετικά σε κάθε δωμάτιο- επιλεγμένα κάθε ένα από αυτά, από την Ιταλία…
«Γενικά μόνον γόνοι βιομηχάνων, μεγαλέμπορων και εφοπλιστών είχαν την οικονομική δυνατότητα να σπουδάσουν στην ΑΚΣΣ, αφού τα μηνιαία δίδακτρα και τα τροφεία ήταν ενάμισης μισθός δημοσίου υπαλλήλου. Ήταν ένα ελιτίστικο σχολείο, του οποίου η ιδρυτική πράξη είναι δημοσιευμένη στο ίδιο ΦΕΚ με αυτή του Κολλεγίου Αθηνών, και ήταν υπό την προστασία της Αυτού Μεγαλειότητας του Βασιλέως της Ελλάδας. Άλλωστε, οι γυμναστικές επιδείξεις των μαθητών, παρουσία της βασιλικής οικογένειας, ήταν κοσμικό γεγονός της εποχής».
Και να ‘μαστε σήμερα εδώ καρδιά του Αυγούστου του ’24, να διασχίζουμε με την κόρη μου τις καταπράσινες εκτάσεις των Σχολών, και πιασμένες χέρι χέρι να την ακούω να μου λέει «Εδώ θα γίνει κάποτε το γαμήλιο πάρτι μου…, έλα να σου δείξω τι ονειρεύομαι…» όσο εγώ χαμογελαστή ακολουθώ βήμα βήμα, το κάθε κοριτσίστικο όνειρο της.
«Η Αναργύρειος και Κοργιαλένειος Σχολή Σπετσών Ιδρύθηκε από τούς εθνικούς ευεργέτες και δωρητές Σωτήριο Ανάργυρο και Μαρίνο Κοργιαλένη και εγκαινιάστηκε την 1η Οκτωβρίου 1927 από τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο. Ο πρώτος Διευθυντής της σχολής ήταν ο Άγγλος Eric Sloman. Η αναγγελία για την ίδρυση της Σχολής είχε γίνει από τον Οκτώβριο του 1918 όταν ο Ανάργυρος εκδήλωσε την επιθυμία του να προσφέρει στο Ελληνικό Δημόσιο το ποσό του 1.000.000 δραχμών ή των 40.000 λιρών Αγγλίας…» συνεχίζει την ξενάγηση της η Γαρυφαλιά Γιαννακούλια.
Επιλέχτηκαν οι Σπέτσες ως τόπος εγκατάστασης, λόγω καταγωγής του Σωτήριου Ανάργυρου και συγκεκριμένα μία ειδυλλιακή τοποθεσία στα περίχωρα της πόλης των Σπετσών, μπροστά από την παραλία Λιγονέρι.
Το Σχολείο διέθετε αστεροσκοπείο, πλήρως εξοπλισμένες αίθουσες χημείας, φυσικής, ανθρωπολογίας και βιολογίας, κορυφαίους καθηγητές αγγλικής & γαλλικής φιλολογίας, ενώ δραστηριότητες που συνηθίζονταν μόνο στα καλύτερα κολλέγια του κόσμου, όπως κωπηλασία και κολύμπι, αλλά και γήπεδα τένις, μπάσκετ και ποδοσφαίρου, ήταν στη διάθεση των μαθητών για το καθημερινό πρόγραμμα τους. Ανήκουστα πράγματα για την εποχή.
Η Βιβλιοθήκη του Σχολείου κρύβει θησαυρούς της Ελληνικής, Γαλλικής και Αγγλικής Λογοτεχνίας!
Ήταν πρότυπο σχολείο και υποδειγματικό οικοτροφείο. Μεταξύ των μαθητών της Σχολής ήταν και ο Ζάχος Χατζηφωτίου, ο μαθηματικός, αρχιτέκτονας και μουσικός Ιωάννης Ξενάκης , ο αρχιτέκτονας, πολεοδόμος, ζωγράφος και γλύπτης Κοσμάς Ξενάκης και ο φιλόσοφος Ιάσων Ξενάκης, καθώς και ο μετέπειτα πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης.
Τα δωμάτια αποπνέουν μία ιδιαίτερη ατμόσφαιρα, συνδυάζοντας την ιστορία με το παρόν. Τα παραδοσιακά παραθυρόφυλλα, τα πολύχρωμα τσιμεντένια πλακάκια και οι ταιριαστοί τοίχοι, τα παλιά σχολικά έπιπλα και τα είδη υγιεινής-αντίκες, σε παρασύρουν στο μοναδικό αφήγημα τους.
Η λειτουργία της Σχολής σταμάτησε το 1983… Η Αναργύρειος και Κοργιαλένειος Σχολή Σπετσών πλέον λειτουργεί τη διεθνή θερινή μουσική ακαδημίας που ιδρύθηκε το καλοκαίρι του 2021 και πραγματοποιείται πλέον σε ετήσια βάση στο κοσμοπολίτικο νησί των Σπετσών, αλλά και ως ένας από τους σημαντικότερους συνεδριακούς χώρους της χώρας μας.
Οι απόφοιτοι της Αναργυρείου και Κοργιαλένειου Σχολής, έχουν ιδρύσει σύλλογο -γνωστοί ως απόφοιτοι Α.Κ.Σ.Σ- ο οποίος εξακολουθεί να είναι ενεργός και δραστήριος.
«Γενικά μόνον γόνοι βιομηχάνων, μεγαλέμπορων και εφοπλιστών είχαν την οικονομική δυνατότητα να σπουδάσουν στην ΑΚΣΣ, αφού τα μηνιαία δίδακτρα και τα τροφεία ήταν ενάμισης μισθός δημοσίου υπαλλήλου. Ήταν ένα ελιτίστικο σχολείο, του οποίου η ιδρυτική πράξη είναι δημοσιευμένη στο ίδιο ΦΕΚ με αυτή του Κολλεγίου Αθηνών, και ήταν υπό την προστασία της Αυτού Μεγαλειότητας του Βασιλέως της Ελλάδας. Άλλωστε, οι γυμναστικές επιδείξεις των μαθητών, παρουσία της βασιλικής οικογένειας, ήταν κοσμικό γεγονός της εποχής».
Στο κτήριο Γ του συγκροτήματος της Σχολής , ο επισκέπτης επίσης μπορεί να βρει δύο εκθεσιακούς χώρους , αφιερωμένους στον ιδρυτή της Αναργυρείου και Κοργιαλενείου Σχολής Σπετσών , Σωτήριο Ανάργυρο , του οποίου το προσωπικό πιάνο κοσμεί άλλη αίθουσα του ίδιου ορόφου, που ονομάζεται «Ευρώπη», ενώ στο ισόγειο, υπάρχει η Βιβλιοθήκη των τότε απόδημων μαθητών της Σχολής και η μεγάλη ιστορική βιβλιοθήκη της Αναργυρείου, η οποία διαθέτει μια συλλογή από 5.500 βιβλία παλαιών εκδόσεων.
Ναι, από το 1983, οπότε και σταμάτησε να λειτουργεί σαν σχολείο, το κτήριο είναι κάθε άλλο παρά εγκαταλελειμμένο. Δραστηριοποιείται ως πρότυπο Συνεδριακό Κέντρο, φιλοξενώντας παγκόσμια συνέδρια και σημαντικές διοργανώσεις, χρησιμοποιείται ως μιας πρότυπη εκπαιδευτική πλατφόρμα, όπου νέοι μουσικοί από όλον τον κόσμο για 10 συνεχόμενες ημέρες συμμετέχουν σε Master Classes με καταξιωμένους διεθνώς σολίστες/καθηγητές, στις πολυτελείς εγκαταστάσεις της και το υπέροχο φυσικό τοπίο που την περιβάλλει, και φυσικά προσφέρεται για ιδιωτικές εκδηλώσεις, όπως αυτή που φτιάχνει στα κοριτσίστικα όνειρα της η κόρη μου…
Μα στο τέλος, δεν μπορώ να μην αναρωτηθώ, γιατί να υπάρχουν παραδοσιακά κορυφαία σχολεία στην Ελβετία ή στην Αγγλία που κάποιοι έχουμε το προνόμιο να στέλνουμε τα καλοκαίρια τα παιδιά μας, και να μην μπορούμε να τα στείλουμε σε ένα Σχολείο σαν κι αυτό? Γιατί να μην το καμαρώνουμε ακόμη ως ένα από τα καλύτερα Σχολεία της Ευρώπης; «Και τι δεν θα ‘δινα, μου λέει τώρα η Ελμίνα, κλείνοντας τα μάτια της καθώς απολαμβάνει την απογευματινή δροσιά που της χαρίζει απλόχερα η σκιά ενός δέντρου, στο μαγευτικό αυτό τοπίο.
